Prace porządkowe na cmentarzach ewangelickich

Prace porządkowe i modlitwy ekumeniczne  na cmentarzach ewangelickich w gminie Kłodawa. Wykarczowane zarośla, uporządkowane groby, odnowione krzyże na cmentarzach ewangelickich w Dębinie oraz w Rysinach Kolonii to efekty prac zrealizowanych jesienią 2016 r. z inicjatywy członków Klubu Kłodawskich Cyklistów Solnych.

więcej

Kirchol

Osadnictwo Żydów w Kłodawie było nieciągłe, więc i cmentarze mogły być dwa. I faza przypada na w. XV-XVII i nic ponadto o niej nie wiadomo. Po osadzie w II fazie nie ma śladu, ale pozostał na Dziadowicach, ul. Łęczycka, cmentarz żydowski, kirchol, o powierzchni 7382 m². Żydzi mieli swojego grabarza i karawan. Kondukt szedł specjalnie wydłużoną trasą przez ulice Dąbską i św. Barbary. Do roli płaczek wynajmowano gojki. Pochówków było powyżej 1 tysiąca. Nagrobki z piaskowca robił Alje Cząstkowski. Macewy kłodawskie mają napisy w języku hebrajskim. Już w r. 1939 Niemcy rozpoczęli niszczenie kirkutu. Po wojnie reszta nagrobków posłużyła miejscowym również jako budulec zgodnie z logiką: oni już tu nie wrócą. A jednak co roku potomkowie odwiedzają świętą ziemię przodków i biorą jej garść, żeby rozsypać na grobie rodziców.

więcej

Cmentarz ewangelicki

Niemiecka ludność ewangelicka pojawiła się w Kłodawie i okolicy w drugiej połowie XVII wieku jako osadnictwo olęderskie. Po roku 1793, czyli po drugim rozbiorze Polski, osiedlali się przeważnie urzędnicy, rzemieślnicy i rolnicy. Symbolem niemieckości czy pruskiej administracji w Kłodawie stał się tzw. Ampt na terenie obecnego Parku Górnika, będący do 1793 r. siedzibą starostwa. Według danych z 1909 r. Kłodawa liczyła 4645 mieszkańców, w tym Polacy 2848 (61,31%), Niemcy 124 (2,67%), Żydzi 1666 (35,87%). W Kłodawie nie było zboru protestanckiego, a najbliższe kościoły ewangelickie znajdowały się w Przedczu, Babiaku oraz Dąbiu.

więcej

Cmentarz parafialny

Pierwszych zmarłych zaczęto chować w tym miejscu w 1793 r., kiedy to król pruski Fryderyk Wilhelm wydał rozporządzenie, na mocy którego zakazano pochówków w kościołach lub w ich pobliżu. Cmentarz na planie kwadratu powstał na gruncie należącym do kłodawskiej parafii. W latach 1848 i 1866 był rozszerzany o kolejne fragmenty plebańskiego gruntu, w tym o ogród (w 1848 r.), osiągając powierzchnię 3 mórg (ok. 1,5 ha). Do 1916 roku poszerzono go o kolejną morgę. Cmentarz obwiedziony był początkowo od frontu barierami, po bokach rowem. Z biegiem lat front obwiedziono murowanym parkanem, boki zaś umocnieniem kamienno-ziemnym. Cmentarz utrzymywany był w porządku, wyznaczone były alejki i ścieżki, rosły na nim dzikie drzewa. Pośrodku stał krzyż drewniany wyniosły, z wizerunkiem Zbawiciela. Jak zaznaczył wizytator, groby kopane były porządnie, na głębokość 3,5 łokcia. Pieczę nad cmentarzem sprawował grabarz, któremu proboszcz zapewniał ogród, mieszkanie i wynagrodzenie.

więcej